نزدیک به دو سال است که همه‌گیری کرونا، جهان را به هم ریخته و از بین صنایع از همه بیشتر به صنعت گردشگری آسیب زده است. بسیاری از بازیگران این صنعت و همچنین صنایع دستی در دوران کرونا، ضرر و زیان‌های عمده‌ای دیدند و به واسطه رکودی که به سراسر صنایع گردشگری نشت پیدا کرد، از بازار رقابت حذف شدند. از طرفی نبود حمایت مسئولانه، بازار مناسب و آموزش کاربردی برای صنعتگران و علاقمندان شاخه‌های مختلف سوغات و گردشگری، مشکلات را برای بازیگران این حوزه دو چندان کرده است. همین رو در جلسه‌ای که کمیسیون گردشگری کاشان با همکاری اتاق کاشان برگزار کرد، بنا شد شرایط فعالیت برای فعالان این حوزه هر چه سریع‌تر تسهیل شود.
طی این جلسه، محمد بی‌نوا از هنرمندان درجه یک کاشانی در رشته زری‌بافی و شعربافی در خصوص علل نابه‌سامانی صنایع دستی منطقه کاشان، گفت: «صنایع دستی در دوره‌های مختلف بی‌سرپرست بوده و هیچ‌کس آن را مدیریت نکرده و مسئولیت تنظیم بازار آن، مدام بین دستگاه‌های مختلف دولتی جابهجا شده است. در آخر هم هیچ دستگاهی تاکنون به این بخش توجهی نداشته است. این در حالی است که کاشان در سال 97 به شهر ملی نساجی سنتی ایران بدل شد و اگر کرونا شیوع پیدا نمی‌کرد، کاشان شانس نامزدی شهر جهانی نساجی سنتی را نیز داشت. همچنین کاشان دارای هفتاد نوع رشته فعال در صنایع دستی و بیش از هزار هنرمند فعال با مجوز است. از این تعداد حدود ده رشته آن تزئینات وابسته به معماری و سی رشته هم از هنرهای بومی کاشان چون نساجی، مسگری و سفالگری و ... است که پیشینه چندصدساله دارد. به علاوه همسایگی این منطقه با اصفهان که خود غول صنایع‌دستی دنیاست؛ شرایط فعالیت در صنایع دستی را برای کاشان سخت کرده است.»
این هنرمند کاشی، پس از توصیف وضعیت منطقه کاشان در صنایع دستی و مشکلات مدیریتی حاضر، از سیاست‌های موجود وزارت علوم در زمینه آموزش انتقاد کرد و گفت: «با وجود نیاز منطقه کاشان به آموزش رنگرزی این هنر بومی شهر کاشان و سوله‌های خالی فنی حرفه‌ای در سطح شهر؛ هنرمندان کاربلد کاشانی با شرط عجیب وزارت علوم، از آموزش به غیردانشگاهی‌ها منع شده‌‌اند. براساس شرط وزارت علوم هنرمندان با رتبه کشوری تنها حق آموزش به افرادی را دارند که از سوی دانشگاه و با معرفی‌نامه دانشگاهی مراجعه کنند. در نگاه اول شاید این رویکرد مشکلی نداشته باشد اما اصل مطلب آنجاست که تعداد دانشجوهای علاقمند به حوزه صنایع دستی سنتی، بسیار کم است و معدود افرادی که از سوی دانشگاه‌ها معرفی می‌شوند هم تنها از سرِ اجبار انجام پروژه‌های دانشگاهی مراجعه می‌کنند. پس از این شرط البته ما هنرمندان از پا ننشستیم و سعی کردیم سر فصل‌های درسی آموزش نساجی سنتی برای دانشگاه کاشان؛ تعریف کنیم اما با وجود همه تلاش‌ها، نه‌تنها دولت از ما حمایت نکرد بلکه در مسیر حمایت سایر نهادها نیز سنگ‌اندازی کرد و به این ترتیب یک‌بار دیگر ما را در به سرانجام رساندن اهدافمان ناکام گذاشت.»
اتاق بازرگانی کاشان برای صنایع دستی، بازارسازی می‌کند
مهدی شیرزادی، دبیر کمیسیون‌های مشورتی اتاق بازرگانی کاشان؛ مشکل اصلی صنایع دستی و گردشگری کاشان را نبود بازار مناسب دانست و پیشنهاد کرد: «اتاق بازرگانی کاشان در جهت همگرایی بیشتر بخش خصوصی، باید فعالیت کند و من به نمایندگی از اتاق کاشان اعلام می‌کنم که ما آمادگی کامل برای بازارسازی به منظور زنده نگه داشتن هنر این شهر را، داریم. همچنین امیدواری اتاق بازرگانی کاشان بتواند ورود ایده‌پردازان را جهت برندینگ تسهیل و جلساتی را با حضور کارشناسان مختلف هنر در بخش‌های مختلف هنر کاشان برگزار کند.»
سرمایه‌گذاری 200میلیونی بنیاد برکت در صنعت گردشگری کاشان
حسین میرزایی نماینده بنیاد برکت از شهرستان‌های شمالی اصفهان که در سال‌های اخیر در اشتغالزایی مشاغل خرد و خانگی برای توسعه اشتغال و محرومیت‌زدایی از مناطق محروم ورود کرده؛ توضیح داد: « سال ۱۴۰۰، اولین سالی‌ست که این بنیاد ماموریت خود را در شهرستان‌های کاشان، آران، بیدگل و نطنز شروع کرده و بناست که با رویکردی ۳ تا ۵ ساله در این شهرستان‌ها فعالیت کرده و امیدوار است که پس از ۳سال به نتیجه مطلوب برسد. امسال، بنیاد برکت در بحث اشتغالزایی ۵۰ سهمیه با سقف ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون و بهره ۴درصد سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و کشاورزی و... را، به کاشان اختصاص داده است و طی فرآیندهایی اطمینان حاصل خواهد کرد که وام‌ها در مسیر مورد نظر صرف شوند.»
او همچنین به خلاء تجاری‌سازی در گردشگری و صنایع دستی اشاره کرد و افزود: «یکی از مواردی که کمتر به آن توجه شده، بحث به‌روزرسانی صنایع دستی است. به این معنی که حرکت صنایع دستی از تولید کالاهای لوکس تزئینی به سمت کالاهای کاربردی باشد. همچنین برگزاری گالری‌ها، نمایشگاه‌ها و... می‌تواند در این زمینه و بازارسازی، یاری‌رسان باشد.»
میرزایی در آخر نقش اتاق بازرگانی در رونق گرفتن این صنعت را ضروری دانست و اضافه کرد: « اتاق بازرگانی در کنار شتاب دهنده‌ها و مراکز رشد، می‌توانند تیم‌هایی را تشکیل داده و از فناوری‌های موجود در توسعه این صنعت و بستر فروش آنلاین استفاده کنند. به علاوه پیوند دادن صنعت گردشگری با صنایع دستی به شکل بوم‌گردی، کارگاهی و نمایشگاهی و همچنین پیوند محیط‌های تخصصی هنر به محیط‌های کسب و کار و قیمت گذاری در کنار فرآهم آوردن بستر صادرات، درگیر کردن سازمان اوقاف با صنایع دستی و تسهیل مسیر آموزش؛ از جمله کارهایی است که تنها اتاق کاشان به عنوان نماینده‌ای از بخش خصوصی می‌تواند آن را انجام دهد.»
